بزرگنمایی:
به گزارش پایگاه خبری دیار مفرغ، بدون شک یکی از انگیزه‌های حضور گسترده نیروهای مردمی در امدادرسانی و کمک به مردم سیل زده پلدختر و معمولان ادای تکلیف دینی یا انجام مناسک دین بوده است.
در جامعه‌شناسی دین، مطالعه و پژوهش درباره مراسم و مناسک به دلیل پیوند آنها با دیگر عناصر و هنجارهای اجتماعی و نیز ارتباط‌شان با نهادها و سازمان‌های اجتماعی، اهمیت مضاعف دارد.
مطالعات و بررسی‌ها نشان می‌دهد که مراسم و مناسک کارکردهای نمادی، آموزشی، هویتی و تحمل‌پذیری را در بعد فرهنگی و کارکردهای انسجام اجتماعی، تفریح اجتماعی، انتظام‌بخشی و پیوند بین نسلی را در بعد اجتماعی دارد.
همبستگی اجتماعی
یکی از کارکردهای مهم دین در عرصه اجتماعی، به اذعان اندیشمندان اجتماعی و با توجه به آموزه‌ها و مناسک دینی، ایجاد همبستگی و اتحاد میان مردم در جامعه است، هم‌چنان‌که در بسیاری از جوامع انسانی به رغم وجود زمینه‌های اختلافات قومی و نژادی، صنفی و ... عنصر دین و مذهب همواره مایه همبستگی و اتحاد و در بسیاری از پیش‌آمدهای اجتماعی مایه وحدت و رفع اختلاف بوده است.
«رابرتسون اسمیت» دو کارکرد برای دین تعیین نموده است؛ یکى تنظیم رفتار فردى براى خیر همگان و دیگرى برانگیختن اساس اشتراک و وحدت اجتماعى.
وی مناسک دینى را وحدت‌زا و تحکیم بخش اشتراک اجتماعى مى‌داند.
«امیل دورکیم» نیز نقش حیاتى دین را ایجاد همبستگى و انسجام اجتماعى مى‌داند، وی مى‌گوید: مناسک دین براى کارکرد درست زندگى اخلاقى ما، همان اندازه ضرورت دارند که خوراک براى حفظ زندگى جسمانى ما لازم است.
شهید «مرتضی مطهرى» در این‌باره مى‌نویسد: تأثیر مهم دین و نقش دین در اجتماع این است که نوعى انقلاب فکرى و وجدانى به وجود مى آورد که عواطف و احساسات و هدف‌ها و ایده‌آل‌ها و معیارها دگرگون مى‌شود و جهان‌بینى عوض مى‌شود.
آدمى خود را داراى رسالت احساس مى‌کند؛ زندگى اجتماعى جهت خاص پیدا مى‌کند و جهت دیگر غیر از جهت زندگى فردى را درک مى‌کند، نوع دلبستگى عوض مى‌شود.
بحران سیل و کنشگران دینی
بدون شک یکی از انگیزه‌های حضور گسترده نیروهای مردمی، جهادی، بسیج، سپاه و دیگر نیروهای مردمی در امدادرسانی و کمک به مردم سیل زده پلدختر و معمولان ادای تکلیف دینی یا انجام مناسک دین بوده است.
رفتار های حمایت‌گرانه نیروهای مردمی نشات گرفته از ابعاد باورها و اعتقادات دینی افراد حاضر در مناطق بحران زده و حتی بسیاری از کسانی که توان حضور نداشتند اما با اهدا کمک‌های خود در جبران آلام آسیب دیدگان مشارکت داشته و از آن به عنوان یک مشارکت ملی برپایه ارزش‌های دینی می‌توان نام برد.
کارکرد اقتصادی دین در بحران
اگر چه اقتصاد اسلامی به عنوان یک برنامه فقهی مبتنی بر عدالت اجتماعی و توزیع عادلانه ثروت طراحی و پیاده شده که در صورت اجرای برنامه‌های اقتصادی اسلام جامعه به یک رفاه مناسب خواهد رسید، اما آنچه در کمک به سیل زدگان حائز اهمیت است بهره‌برداری از اقتصاد اسلامی و تکالیف دینی برای آسیب دیدگان به عنوان یک فرصت طلایی باید مورد استفاده واقع شود.
تکالیف مالی چون زکات مال، زکات مستحبی، کفارات عمد و غیر عمد، اعمال مربوط به قربانی، زکات فطره در سطح گسترده می‌تواند در عمران و آبادی مناطق سیل زده در کنار کمک‌های دولتی تاثیرگذار باشد.
برنامه‌ای که از سوی برخی افراد دین‌دار در سیل اخیر به منصه ظهور رسید ادای نذر و پرداخت برخی تکالیف اقتصادی دینی را در مناطق سیل زده لرستان اجرا نمودند.
تدوین رویکرد اقتصاد دینی بحران
تقارن ماه مبارک رمضان با بحران سیل در لرستان فرصت مناسبی است برای طراحی الگوی مناسب تکالیف اقتصادی مانند خمس، زکات واجب،کفارات، هبه، وقف، زکات مستحبی و... با فتوای علمای شیعه و مراجع محترم تقلید بخشی از وجوهات شرعی در کمک به سیل زدگان و تامین مایحتاج، ساخت مسکن، فعالیت‌های عمومی ساخت راه و مسکن، مدرسه، مراکز درمانی اختصاص یابد.
بهنام فروتن نیا کارشناس ارشد علوم اجتماعی